Welke MKB bedrijven zijn klaar voor Big Data

Het CBS deed in samenwerking met BDVC eind vorig jaar onderzoek om beter zicht te krijgen op het midden- en kleinbedrijf (mkb) dat klaar is voor de ontwikkeling van nieuwe diensten op basis van big data. Dit was een opdracht van het ministerie van Economische Zaken (EZ) in het kader van het Doorbraakproject big data. De uitdaging zat met name in het experimentele deel van het onderzoek. De resultaten zijn veel belovend en bieden nieuwe kansen voor de economie

Aanjager

Eric van Tol is sinds 2013 aanjager van het ICT Doorbraakproject van het ministerie van EZ. Met Doorbraakprojecten wil het ministerie belemmeringen in de ontwikkeling van ICT wegnemen, onder andere op het gebied van big data. Van Tol is ook directeur van het Expertisecentrum Big Data van Fontys Hogeschool Eindhoven. Dat kenniscentrum onderzoekt hoe het mkb de groeiende verzameling van big data efficiënt kan ontsluiten en beheren. Minister Kamp verzocht Van Tol om een big data doorbraak te bevorderen. Dat bracht de aanjager er toe de focus op het mkb te leggen, de motor van de Nederlandse economie.

Experimenteel product

Maar hoe ziet het bedrijf uit het mkb dat de potentie heeft om met big data nieuwe diensten te ontwikkelen voor zijn klanten er precies uit? ‘Een antwoord op die vraag bleek lastig’, aldus Van Tol. ‘Het ministerie van EZ kon die informatie niet leveren, maar ook TNO en het CBS niet. Bij TNO ligt de focus niet op het mkb en het CBS kon geen volledigheid van de cijfers garanderen.’ Dat de geraadpleegde partijen het uiteindelijk toch aandurfden een experimenteel product neer te zetten, kwalificeert Van Tol als waardevol. ‘Ik kan best leven met een halffabricaat, mits wordt aangegeven wat het betrouwbaarheidsgehalte van de informatie is.’ Vorig jaar lukte het hem om - samen met ECP, het CBS, TNO, de Kamer van Koophandel en het Big Data Value Center (BDVC) - het Doorbraakproject tot een goed einde te brengen. Daardoor ontwikkelen inmiddels een aantal bedrijven uit het mkb nieuwe diensten op basis van big data.

Doorbraakproject big data

Daniël Frijters is werkzaam bij het Platform voor InformatieSamenleving (ECP). Dat is een platform van het bedrijfsleven, de overheid en maatschappelijke organisaties dat ICT stimuleert en versterkt in de samenleving. ‘Onze stichting jaagt digitalisering aan en bestaat uit ongeveer 130 deelnemers. Wij verbinden verschillende groepen in de samenleving met elkaar door projecten en programma’s op digitaliseringsgebied. Het ministerie van EZ is al 15 jaar onze partner en met hen denken we na over digitaliseringsprojecten en wij zorgen voor de uitvoering daarvan.’ Frijters was het afgelopen jaar de projectleider van het Doorbraakproject big data. Hij is van mening dat met het Doorbraakproject mooie resultaten zijn bereikt. ‘Met de methodiek die we bij dit project hebben gehanteerd kunnen we gericht bedrijven uitnodigen om samen te werken met de Urban Data Centers van het CBS en de gemeenten. Het ministerie van EZ heeft vorig jaar op basis van de resultaten ook aan bedrijven uit het mkb subsidie gegeven voor de ontwikkeling van big data diensten. Kortom, de mogelijkheden zijn groot en het biedt nieuwe kansen voor de economie.’

Klaar voor big data

Rosa Meijer werkt als onderzoeker bij het Centrum voor Beleidsstatistiek van het CBS. Aan de hand van een aantal criteria en met behulp van diverse bronnen wist zij met haar collega Bart Staats informatie te achterhalen over bedrijven die klaar zijn om diensten te ontwikkelen op basis van big data. De bedrijven moesten aan minimaal drie van de vier criteria voldoen: financieel gezond zijn, online activiteiten vertonen, innovatief zijn en recent in een transitieproces hebben gezeten. ‘Om de financiële gezondheid van een bedrijf vast te stellen, is balansinformatie gebruikt op basis waarvan de solvabiliteit en de current ratio van een bedrijf bepaald konden worden. De online activiteit van een bedrijf hebben we vastgesteld aan de hand van eerder CBS-onderzoek naar de omvang van de interneteconomie. In dat onderzoek is samengewerkt met Dataprovider, een bedrijf dat met bepaalde technieken een overzicht heeft gegeven van alle Nederlandse websites en hun content. Op basis van een koppeling van dit big data bestand aan het bedrijvenregister van het CBS is per bedrijf vastgesteld of het actief aanwezig is op internet. Om te bepalen of een bedrijf veranderingsbereid is, is gekeken of er in de afgelopen jaren een wijziging in bedrijfsactiviteit of overname of fusie is geweest. Om vast te kunnen stellen of een bedrijf als innovatief geclassificeerd kon worden, hebben we gekeken of het bedrijf actief is in één van de Topconsortia voor kennis en innovatie of gebruik maakt van de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk.’

Flinke klus

Volgens Meijer was het nog een flinke klus om uit te zoeken welke bedrijven klaar zijn voor de ontwikkeling van nieuwe diensten op basis van big data. ‘Naast bepalen aan welke van de net genoemde criteria elk bedrijf voldeed, hebben we ook informatie uit de CBS-enquête ‘ICT gebruik bedrijven’ meegenomen. Daardoor kregen we meer inzicht in de bedrijven die daadwerkelijk big data gebruiken.’ Uit het onderzoek blijkt dat er enkele bedrijfstakken zijn die er duidelijk uitspringen qua innovatie en internetactiviteit. Innovatieve bedrijven zijn vaak te vinden bij de winning van delfstoffen, in de industrie en in het speur- en ontwikkelingswerk. Bedrijven met veel internetactiviteiten zijn te vinden binnen de informatie- en communicatiesector en in het openbaar bestuur. Overijssel en Groningen zijn de provincies waar percentueel veel bedrijven innovatief en online actief zijn.

Innovatieplatform

Hans van Bragt is manager operations van het BDVC, een innovatieplatform op het gebied van big data toepassingen voor de overheid en het mkb. ‘Wij laten zien hoe de overheid en het mkb slimmer en efficiënter beleidskeuzes kunnen maken door hun eigen data met externe data te combineren, te analyseren en op een andere manier te gebruiken. Wij zijn gestart in Almere, maar inmiddels voeren we ook allerlei innovatieve projecten uit voor de creatieve industrie, lokale en landelijke overheden. Naast TNO zijn ruim 25 gespecialiseerde bedrijven uit het mkb bij ons aangesloten, waaronder ongeveer 3.000 data-onderzoekers.’ Hij toont zich enthousiast over het resultaat dat is bereikt. ‘Het samenspel tussen alle partijen was erg belangrijk. De CBS-onderzoekers hebben heel mooi werk geleverd. Het ministerie van EZ was erg te spreken over de uitkomsten. Ik verwacht dat hier een vervolg op komt, want we kunnen nog wel een verdiepingsslag maken.’

Klik hier voor meer informatie over dit nieuwe beta product van het CBS.