Of we het nu leuk vinden of niet, big data wordt een harde realiteit in ons dagelijks leven. Schumpeters omschreef dat in zijn boek heel mooi als ‘creative destruction’. ‘Digitaal leven doen we niet onbewust, integendeel, we kiezen er zelfs bewust voor en raken stap voor stap meer verslaafd aan het comfort en gemak dat de digitale samenleving ons biedt. Door ons dagelijks gedrag bevestigen we feitelijk onze eigen keuzes.’ Maar het gebrek aan transparantie maakt de overheid, consumenten en het bedrijfsleven argwanend voor big data. In de politieke arena moet het eigenlijke debat zelfs nog starten. De ‘gladiatoren’ lopen nog voorzichtig om elkaar heen en durven zich nog niet bloot te geven. En dat is niet zo vreemd. Zo schreef ik al in een eerdere blogs dat vertrouwen essentieel is voor de ontwikkeling van big data. Vertrouwen krijg je niet, maar moet je verdienen. Dit vergt alleen tijd.

Big data oplossingen voor stadsbeheer
Door onze kennis ‘Big data verovert gemeenteland’ te delen, wil ik middels mijn blogs laten zien hoe gemeenten maatschappelijke vraagstukken met big data kunnen benaderen. Zonder de privacy gevoelens van hun inwoners te raken. In deze eerste blog sta ik stil bij de big data oplossingen voor stadsbeheer.

Afvalstromen hoeven geen kostenpost te zijn
Stadsbeheer in Nederland kost ruwweg ruim 3 miljard per jaar. Het onderhoud van een stad bestaat uit een veelheid aan werkzaamheden. De bevolkingsgroei en verstedelijking zorgen ervoor dat de consumptie van materialen en de productie van afval voor een sterke toename in schaarste van grondstoffen zorgt. Al deze afvalstromen kosten een gemeente veel geld voor verwijdering. Maar deze afvalstromen hoeven geen kostenpost te zijn. Zo zijn wij van mening dat gemeenten economische waarde uit hun afvalstromen kunnen realiseren. De kernvraag in dit geheel is helder: kunnen gemeenten met data en data-analyse meer inzicht krijgen in het stadsonderhoud voor de operationele taken en beleidsmatige vraagstukken?

Inzicht in de complexiteit van stadsbeheer
Deze vraag kunnen wij volmondig met ja beantwoorden. Door heel veel verschillende databronnen goed in kaart te brengen kunnen gemeenten inzicht krijgen in de complexiteit van het stadsbeheer. Door harde interne data en externe data over ervaringen en reacties van de gebruikers/burgers samen te voegen ontstaat er een grote hoeveelheid aan big data. Op basis van deze big data verbindt het Big Data Value Center afvalstromen aan economische waarde, werkgelegenheid en vernieuwende oplossingen. In dit proces wordt vooral stilgestaan bij de centrale vraag: welke afvalfracties hebben de grootste potentie om via een ander (nieuw) circulair productieproces een betere business case op te leveren?

Een praktijkvoorbeeld: gemeente Almere
Voor de gemeente Almere hebben wij reeds een dergelijk big data vraagstuk opgepakt. Het Big Data Value Center in samenwerking met TNO heeft hun aangeleverde data over processen, stromen en kosten geanalyseerd. Eerst hebben wij alle afvalstromen in kaart gebracht: waar komen ze vandaan en wat is de samenstelling? Vervolgens is gekeken naar welke afvalstromen, die feitelijk grondstof zijn voor de industrie, al geld opleveren. Hierbij moet je bijvoorbeeld denken aan plastic, papier, textiel en glas. Voor de andere afvalstromen betaalt de gemeenten miljoenen om ze op te halen en te verwerken.

De grootste kostenpost direct gehalveerd
Het onderzoek leverde de gemeente Almere essentiële informatie over de hoeveelheid van en kosten per afvalstroom. De afvalstromen, de opbrengsten en de kosten zijn nu goed inzichtelijk voor operationele en beleidsmatige vraagstukken. Op basis van deze inzichten was de gemeente in staat om de afvalstromen, die de grootste kostenpost voor de gemeente waren, direct te verlagen. Dit grote succes, maar ook de helderheid voor de operatie en beleid geeft veel energie aan alle betrokkenen binnen de gemeente. Men doorziet en doorleeft nu het vraagstuk van afval. Daarnaast zien zij ook waar de grootste winst te behalen is in termen van geld en maatschappelijke opbrengsten en waardering. En hier zal het proces niet eindigen. Het verlagen van de kostenpost smaakt natuurlijk naar meer. Op basis van deze big data inzichten kijkt de gemeente daarom nu samen met organisaties uit de afvalverwerkende industrie naar andere oplossingen om nog meer kosten te kunnen besparen.

Big data en transparantie gaan hand in hand
Dit voorbeeld van de gemeente Almere bevestigt voor mij wederom dat gemeenten er goed aan zouden doen om big data toepassingen en transparantie hand in hand te laten gaan. Wel zullen we moeten werken aan de gewenste transparantie en zelfregulering gebaseerd op wederzijds vertrouwen. Daarover meer in mijn aankomende blog over andere big data toepassingen in gemeenteland. Benieuwd hoe ook jouw gemeente economische waarde uit afvalstromen kan realiseren? Neem dan vrijblijvend contact met mij op. Ik help je graag verder op weg.

Henk Weyschedé

Big Data Value Center